εργάζομαι + κατοικώ: μια μονάδα εγκατάστασης

​Σήμερα, ήδη πάνω από το 56% του παγκόσμιου πληθυσμού κατοικεί σε αστικό περιβάλλον, με μεγάλη ή σχετική πυκνότητα και οι προβλέψεις συντείνουν στο ότι το φαινόμενο θα ενταθεί στις ερχόμενες δεκαετίες. Στο μάθημα εστιάζουμε στην αστική κατοίκηση, σε περιοχές με σχετική πυκνότητα. Ταυτόχρονα, σε αντίθεση με παλιότερες εποχές, το τυπικό ευρωπαϊκό και ελληνικό σπίτι στεγάζει σήμερα ένα ζευγάρι ενηλίκων με ένα παιδί ή έναν φιλοξενούμενο σε σχετικά περιορισμένο χώρο. Σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία το μέσο ελληνικό / ευρωπαϊκό νοικοκυριό αποτελείται από 2-3 άτομα που στεγάζονται σε 90-110 τ.μ.

​

Οι δυσμενείς και καταιγιστικές μεταβολές (που ήδη βιώνουμε και στη χώρα μας) από την κλιματική αλλαγή επιβάλλουν να επανεξετάσουμε τη σχέση μας με το αστικό και φυσικό περιβάλλον. Αυτή η σχέση θα είναι ολοένα και πιο διαμεσολαβημένη και ελεγχόμενη. Βασικά συστατικά της μεσογειακής κατοίκησης, όπως αυλές, αίθρια, εξώστες, δώματα, ενδεχομένως να αναθεωρούνται. Πληθαίνουν,επίσης, οι εκδοχές εξημερωμένης φύσης μέσα στη σύγχρονη κατοικία.

​

Η παραδοσιακή διάρθρωση της κατοικίας γύρω από ένα κέντρο (εστία), στο τέλος του 20ου αιώνα φαίνεται να χάνει την ισχύ της καθώς εμφανίζονται μη ιεραρχικές και πολυκεντρικές οργανώσεις—διασπορά. Οι διακριτές ζώνες του καθημερινού βίου (εργασία, οικογενειακή ζωή, κατοικία, αναψυχή, ιδιωτικός χώρος, δημόσιος χώρος κ.α.) προϊόν της μοντερνικότητας, χαλαρώνουν καθώς δεν «αντέχουν» την αυξανόμενη ρευστότητα της σημερινής πραγματικότητας. Εργασία και οικογενειακή ζωή συχνά συγχέονται. Πολλοί διαβλέπουν το τέλος της κουλτούρας της domesticity, ή το τέλος του open plan. Η κατοικία συχνά γίνεται ρευστή, πολύ-κεντρική, και περιλαμβάνει και άλλα προγράμματα.

​

Τέλος, η κατοίκηση είναι περισσότερο εφήμερη σήμερα σε σχέση με τη γενιά των γονιών μας. Το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην χώρα μας είναι πολύ υψηλό αλλά μειώνεται σταδιακά την τελευταία δεκαετία (από +80 σε 72%). Όσο πιο γενικό είναι ένα κέλυφος, τόσο πιο εύκολα δέχεται νέους ενοίκους. Η εξειδίκευση στο σχεδιασμό ενδεχομένως να έρχεται σε αντίθεση με την ανοιχτότητα και ευελιξία που η εποχή μας ζητάει.

περιγραφή μαθήματος

Αντικείμενο μελέτης του Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού 3 είναι η διερεύνηση μικρών κτιριακών μονάδων, με σχετικά σύνθετο, μικτό πρόγραμμα και εμβάθυνση στη διαδικασία σχεδιασμού με στόχο την παραγωγή ενός ολοκληρωμένου έργου από την αρχική σύλληψή του, τη δημιουργική χρήση αναφορών μέχρι και την λεπτομερή συνθετική επεξεργασία του. Η 'μονάδα εγκατάστασης' που θα μελετήσουμε στεγάζει χώρους για την εργασία και την κατοίκηση/διαμονή δύο ατόμων, και την φιλοξενία περιστασιακών επισκεπτών. Το μέγεθός της δεν υπερβαίνει τα 200 τ.μ. Οι χώροι εργασίας και κατοικίας προορίζονται για τους ίδιους κατοίκους. Η εργασία μπορεί να αποτελεί διακριτό χώρο ή και τελείως ενταγμένο στο χώρο διαμονής.

Το οικόπεδο στο οποίο θα μελετηθεί η κατοικία είναι οικόπεδο αστικό, σε περιοχή χαμηλής δόμησης. Το θέμα θα δουλευτεί ατομικά. Η διερεύνηση θα εστιάσει στη συγκρότηση μιας κεντρικής ιδέας η οποία θα οδηγήσει σε επιλογές που αφορούν στην προγραμματική διάρθρωση, τη δομή, τη μορφή, την παρουσία του νέου αυτού αντικειμένου και τον τρόπο που συνομιλεί με τον περίγυρο. Το θέμα θα επεξεργαστεί κατά τη διάρκεια δεκατριών εβδομάδων του χειμερινού εξαμήνου. Η εξέλιξη της διερεύνησης δομείται σε τρεις ενότητες: α. εισαγωγικές ασκήσεις, β. σχηματισμός κεντρικής ιδέας, γ. επεξεργασία του θέματος. Οι προκαταρκτικές ασκήσεις θα βοηθήσουν ώστε να συγκροτηθεί μια κεντρική ιδέα και να εμπλουτιστεί/ενισχυθεί από τη μελέτη αναφορών.

​

συντονιστές μαθήματος: Κώστας Γρίβας, Αγάπη Πρώιμου

​διδάσκοντες: Σίμος Βαμβακίδης, ​​Γιάννης Γιαννούτσος, Κώστας Γρίβας, Ηλίας Κωνσταντόπουλος, Θανάσης Μάνης, Μιχάλης Παπαβαρνάβας, Αγάπη Πρώιμου.